Kürtaj (Gebelik Sonlandırma) Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Kürtaj nedir?

Kürtaj, gebeliğin isteyerek sonlandırılması işlemidir. Halk arasında gebelik sonlandırma veya düşük yaptırma olarak da bilinir. Bu işlem, rahim içindeki gebelik materyalinin tıbbi yöntemlerle dışarı alınmasıyla gerçekleşir. Kürtaj genellikle istenmeyen ya da tıbben sakıncalı bir hamileliği sonlandırmak amacıyla yapılır. Spontane düşük (kendiliğinden olan düşük) ile kürtaj farklıdır: Kendiliğinden düşük, gebeliğin kendi kendine sonlanması iken kürtaj, tıbbi müdahale ile gebeliğin sonlandırılmasıdır. Uygun koşullarda, deneyimli sağlık profesyonelleri tarafından yapıldığında güvenli bir işlemdir.

Kürtaj işlemi temel olarak iki farklı yöntemle uygulanabilir: İlaçla kürtaj (medikal kürtaj) ve cerrahi kürtaj. Hangi yöntemin kullanılacağı, gebelik haftasına ve kişisel tercihlere göre değişir. Her iki yöntemin de amacı rahim içini tamamen boşaltarak gebeliği sonlandırmaktır. Modern tıpta, doğru teknik ve steril koşullarda uygulanan kürtaj, komplikasyon riski düşük, güvenli bir tıbbi prosedürdür.

Kürtaj yöntemleri nelerdir?

Kürtajın iki ana yöntemi vardır: Medikal kürtaj (ilaçla düşük) ve cerrahi kürtaj.

• Medikal kürtaj: İlaçla gebelik sonlandırma yöntemidir. Erken gebelik haftalarında (genellikle 10 haftaya kadar) uygulanır. Bu yöntemde gebeliği sonlandırmak için haplar kullanılır. İlk ilaç, gebeliğin devamı için gerekli hormonları engelleyerek embriyonun gelişimini durdurur; ikinci ilaç ise rahimde kasılmalar başlatarak gebelik ürününün atılmasını sağlar. Medikal kürtaj, hastaneye yatış gerektirmeden ev ortamında gerçekleşebilen bir süreçtir, ancak mutlaka bir doktor kontrolünde ve reçetesiyle yapılmalıdır.
• Cerrahi kürtaj: Bu yöntem, küçük bir cerrahi müdahale ile rahim içeriğinin boşaltılmasıdır. Genellikle vakum aspirasyonu tekniği kullanıldığı için vakumlu kürtaj olarak da anılır. Bu işlemde rahim ağzı özel aletlerle hafifçe genişletilir ve ardından ince bir kanül (tüp) ile vakum uygulayarak rahim içindeki gebelik dokusu çekilip temizlenir. Cerrahi kürtaj genellikle gebeliğin 6-12. haftaları arasında uygulanır. İşlem süresi çok kısadır (çoğu zaman 5-10 dakika kadar) ve genellikle lokal anestezi veya hafif sedasyon ile yapılır. Hasta aynı gün içinde evine dönebilir.

Her iki yöntemin de kendine göre avantajları vardır. İlaçla kürtaj, cerrahi bir işlem olmadan, evde mahremiyet içinde süreci yaşama imkânı verir. Cerrahi kürtaj ise çok kısa sürede tamamlanır ve işlem bittiğinde gebelik hemen sonlanmış olur. Doktor, gebelik haftasına, sağlık durumunuza ve tercihinize göre en uygun yöntemi önerecektir.

İlaçla düşük (medikal kürtaj) nasıl yapılır?

İlaçla düşük, hap kullanarak gebeliğin sonlandırılması yöntemidir. Bu yöntemde genellikle iki farklı ilaç ardışık olarak kullanılır:

• Birinci ilaç (mifepriston): Bu hap, gebeliğin devam etmesi için gereken progesteron hormonunu engeller. Embriyonun rahme tutunmasını sağlayan hormon bloke edilince gebelik gelişimi durur.
• İkinci ilaç (misoprostol): İlk ilaç alındıktan belirli bir süre sonra (genellikle 24-48 saat içinde) ikinci ilaç alınır. Misoprostol rahimde kasılmalara yol açarak rahim içindeki gebelik dokusunun atılmasını sağlar. Bu, düşük yapma sürecini başlatır.

İlaçla kürtaj süreci, adet sancısına benzer kramp tarzı ağrılar ve vajinal kanama ile seyreder. Misoprostol aldıktan birkaç saat sonra güçlü kasılmalar ve yoğun bir kanama başlayabilir. Kanama, düşük gerçekleştiğinde genellikle en yoğun seviyededir ve parça düşmesi görülebilir. Bu aşama genellikle birkaç saat sürer. Gebelik materyali rahimden atıldıktan sonra kanama ve kramplar giderek azalır.

Medikal kürtajın başarısı yüksektir; özellikle erken haftalarda etkilidir. 8 haftadan küçük gebeliklerde ilaçla düşük başarı oranı %95’in üzerindedir. 10. haftaya yaklaştıkça etkinlik hafifçe düşebilir, ancak ek ilaç dozlarıyla başarı oranı %98-99’a çıkabilir. Nadiren de olsa, ilaçla kürtaj tam başarılı olmayabilir (örneğin gebelik tamamen düşmeyebilir). Böyle durumlarda doktor, ek bir ilaç dozu önerebilir veya gebelik dokusunu temizlemek için cerrahi yöntem (vakum kürtaj) uygulayabilir.

İlaçla kürtaj sürecinde dikkat edilmesi gerekenler: Bu yöntemi mutlaka bir kadın doğum uzmanının takibinde uygulamak gerekir. Doktorunuz ilaçların nasıl ve ne zaman alınacağını detaylıca anlatacak, olası yan etkilere karşı neler yapmanız gerektiğini açıklayacaktır. İlaçlar kullanıldıktan sonra yoğun ağrı için doktorun önerdiği ağrı kesiciler alınabilir. Kanama genellikle 1-2 hafta boyunca daha hafif şekilde devam edebilir. Bu süreçte kesinlikle doktor kontrolünde kalmalı ve planlanan takip muayenesine gidilmelidir. Takip muayenesinde ultrason ile rahmin tamamen temizlendiği ve gebeliğin sonlandığı doğrulanır.

Cerrahi kürtaj nasıl yapılır?

Cerrahi kürtaj, tıbbi aletler yardımıyla rahim içinin temizlenmesi işlemidir. Günümüzde en sık uygulanan cerrahi kürtaj yöntemi vakum aspirasyonudur (vakumlu kürtaj). İşlem basamakları genel olarak şöyledir:

1. Hazırlık ve anestezi: İşlem öncesi jinekolojik muayene yapılır. Kürtaj genellikle lokal anestezi ile gerçekleştirilir. Lokal anestezide, rahim ağzı çevresine uyuşturucu ilaç enjekte edilerek bölge hissiz hale getirilir. Bazı durumlarda hafif sedatif ilaçlar verilerek hastanın rahatlaması sağlanabilir. Hasta isterse ve imkân varsa kısa süreli genel anestezi (uyutma) da yapılabilir, ancak bu her yerde uygulanmayabilir. Lokal anestezi ile hasta uyanık olur fakat ağrı duyusu minimaldir.
2. Rahim ağzının genişletilmesi: Doktor, vajinal spekulum ile rahim ağzını görünür hale getirir. Ardından dilatör denilen ince çubuklar ile rahim ağzını yavaş yavaş birkaç milimetre genişletir. Bu genişletme, vakum kanülünün rahim içine kolayca girebilmesi içindir. Gebelik haftası çok küçük ise bazen genişletme gerektirmeden direkt ince kanülle de girilebilir.
3. Vakum aspirasyon: Rahim ağzından içeriye ince steril bir plastik kanül (vakum tüpü) yerleştirilir. Bu tüp, vakum cihazına (veya enjektör sistemine) bağlıdır. Cihaz çalıştırılarak rahim içinde bir vakum oluşturulur ve gebelik dokusu nazikçe emilerek dışarı alınır. Doktor, rahim içinin tamamen boşaldığından emin olmak için işlemi dikkatlice yapar. Gerekirse kanül ile birlikte küret adı verilen aletle rahim duvarı hafifçe sıyrılarak kalan parçalar temizlenir (bu nedenle işleme küretaj adı da verilir).
4. İşlemin tamamlanması: Vakumla tüm gebelik materyali alındıktan sonra işlem sonlandırılır. Tüm süreç genellikle 5-10 dakika gibi kısa bir sürede bitmektedir. İşlem sonrası hasta bir süre dinlendirilir ve gözlem altında tutulur (genellikle 30-60 dakika kadar). Her şey normalse aynı gün evine gönderilir.

Cerrahi kürtaj küçük bir müdahale olsa da cerrahi koşullar gerektirir. Mutlaka steril bir klinik veya hastane ortamında, uzman doktor tarafından yapılmalıdır. İşlem sırasında ciddi bir ağrı genellikle hissedilmez, daha çok adet sancısına benzer baskı veya kramp hissi olabilir. İşlem bittikten sonra anestezinin etkisi geçince hafif kramplar olabilir, bunlar genellikle ağrı kesici ile kontrol altına alınabilir.

Vakumlu kürtaj, özellikle gebeliğin ilk 10 haftasında son derece etkilidir ve en yaygın uygulanan yöntemdir. Eğer gebelik haftası daha ileriyse (örneğin 12-14 hafta civarı), işlem öncesinde rahim ağzını yumuşatmak için ilaç kullanılabilir veya daha kalın kanüller gerekebilir. İkinci trimesterde (13-20 hafta arası, ki Türkiye’de bu genellikle ancak tıbbi zorunluluk varsa yapılır) yöntem biraz farklılık gösterir ve dilatasyon ve tahliye (D&E) denilen daha kapsamlı bir işlem uygulanır. Ancak isteğe bağlı kürtajlar çoğunlukla ilk trimester içinde yapıldığı için standart uygulama vakum aspirasyonu ile sınırlıdır.

Hangi durumlarda kürtaj yapılır?

Kürtaj, çeşitli nedenlerle tercih edilebilir veya gerekli hale gelebilir. Başlıca durumlar şunlardır:

• İstenmeyen gebelik: En yaygın kürtaj nedeni, planlanmamış ve istenmeyen bir hamileliktir. Çiftler veya bireyler, çeşitli sebeplerle (ekonomik, sosyal, eğitim, kariyer planları vb.) o an için çocuk sahibi olmak istemeyebilir. Gebeliğin devamı kişi için uygun değilse kürtaj bir seçenek olarak değerlendirilir.
• Sağlık riskleri: Gebelik, annenin sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyorsa veya tıbbi açıdan sakıncalıysa kürtaj gerekebilir. Örneğin, annenin hayatını riske sokan kalp rahatsızlığı, böbrek yetmezliği, ciddi hipertansiyon gibi durumlarda gebeliği sonlandırmak tıbbi bir zorunluluk olabilir. Aynı şekilde gebeliğin devamı halinde annenin kalıcı zarar göreceği durumlarda doktorlar kürtajı önerir.
• Fetal anomali: Yapılan tetkiklerde bebeğin yaşamla bağdaşmayacak derecede ciddi doğumsal anomalilere sahip olduğunun anlaşılması durumunda aile gebeliği sonlandırma kararı alabilir. Örneğin, ağır kromozom bozuklukları (Down sendromu gibi) veya bebeğin organ gelişiminde fatal kusurlar tespit edilirse bu durum kürtaj için tıbbi endikasyon oluşturabilir.
• Gebeliğin durması (missed abortion): Bazen gebelik kendiliğinden gelişimini durdurur (bebek anne karnında ölür veya kalp atışı durur) ancak düşük gerçekleşmez. Bu durumda içeride ölü gebelik materyali kalır. Bunu temizlemek için kürtaj işlemi yapılır. Yani burada amaç zaten devam etmeyen bir gebeliğin rahimden uzaklaştırılmasıdır.
• Tecavüz veya ensest durumu: İstismar sonucu oluşan gebeliklerde, özellikle kadının ruhsal ve sosyal durumu göz önüne alınarak gebeliği sonlandırma hakkı tanınabilir. Türkiye’de tecavüz sonucu oluşan gebeliklerde, yasal süreçle onaylandığında, 20. haftaya kadar kürtaj yapılmasına izin verilmektedir. Bu, kadının travmasını artırmamak ve istenmeyen bir gebelik yükünü ortadan kaldırmak için tanınan bir imkândır.

Yukarıdaki durumlar dışında, her kadının kendi bedeni ve hayat koşullarıyla ilgili kararı kendisine aittir. İsteğe bağlı kürtaj, kadının üreme haklarının bir parçası olarak birçok ülkede tanınmıştır. Önemli olan, karar ne olursa olsun bunun güvenli bir ortamda ve uzman bir hekim tarafından gerçekleştirilmesidir.

Kürtajın yasal boyutu nedir? Türkiye’de kürtaj yasal mı?

Türkiye’de kürtaj yasaldır, ancak belirli yasal sınırlamalar ve koşullar vardır. 1983’ten bu yana yürürlükte olan yasal düzenlemelere göre:

• Gebelik haftası sınırı: İsteğe bağlı kürtaj, gebeliğin 10. haftasına kadar yasal olarak yapılabilir. Bu, son adet tarihinden itibaren 10 hafta hesabıyla belirlenir. Yani hamilelik 10 haftayı geçtiyse, normal şartlarda isteğe bağlı kürtaj yasal değildir.
• Anne sağlığı veya bebekte anomali durumu: Gebeliğin 10 haftayı geçtiği durumlarda kürtaj ancak tıbbi zorunluluk hallerinde yapılabilir. Eğer gebeliğin devamı annenin hayatını tehdit ediyorsa ya da ciddi bir sağlık risk oluşturuyorsa (fiziksel veya ruhsal sağlık dahil), doktor raporuyla gebelik sonlandırılabilir. Benzer şekilde bebekte ciddi fetal anomaliler tespit edilmişse, gebeliği sonlandırma kararı verilebilir. Bu tıbbi gerekçelerde yasal olarak daha ileri haftalarda (genellikle 20. haftaya kadar) kürtaj yapılmasına izin verilir.
• Tecavüz durumu: Yukarıda belirtildiği gibi, tecavüz sonucu oluşan gebelikler de özel bir durumu teşkil eder. Böyle bir durumda, olayın adli makamlarca belgelenmesi koşuluyla, gebelik 20. haftaya kadar sonlandırılabilir. Bu yasal hak, travma yaşayan kadının istemediği bir gebeliği taşımaya zorlanmaması için tanınmıştır.
• Rıza ve onay şartı: Türkiye’de yasal kürtaj için bazı onay şartları vardır. 18 yaşından büyük ve evli olmayan bir kadın kendi rızasıyla kürtaj olabilir. Ancak evli kadınlarda eşinin onayı yasal olarak gereklidir (kocanın yazılı izni aranır). 18 yaş altındaki genç kadınlar için ise veli veya vasi izni gerekmektedir. Bu yasal düzenlemeler, uygulamada tartışmalara yol açsa da halen yürürlüktedir.
• Yetkili kişiler ve kurumlar: Kürtaj işlemi sadece hekimler tarafından yapılmalıdır. Genellikle kadın hastalıkları ve doğum uzmanları bu işlemi gerçekleştirir. İşlemin kayıtlı hastane veya klinik ortamında yapılması zorunludur. Merdiven altı veya ehil olmayan kişilerce yapılan kürtajlar yasal olmadığı gibi son derece tehlikelidir.

Özetle, Türkiye’de kürtaj belli koşullarda serbest ve yasaldır. 10 haftaya kadar olan gebeliklerde, gerekli rızalar alınarak güvenli bir şekilde yapılabilir. 10 haftadan büyük gebeliklerde ise ancak anne sağlığı veya bebekle ilgili ağır sorunlar ya da suç fiili (tecavüz) söz konusuysa yasal olarak izin verilir. Bu sınırlar dışında, yasal olmayan şekilde kürtaj yaptırmak hem sağlık açısından ciddi riskler taşır hem de hukuki yaptırımları vardır.

Kürtaj sonrası iyileşme süreci nasıldır?

Kürtaj işlemi sonrası vücut genellikle hızla toparlanır, ancak tam iyileşme ve normal düzene dönme süreci kişiden kişiye değişebilir. Medikal kürtaj ve cerrahi kürtaj sonrası iyileşme süreçlerinde küçük farklılıklar olsa da genel olarak dikkat edilmesi gereken noktalar benzerdir:

Fiziksel İyileşme: Kürtajın hemen ardından kramp tarzı ağrılar ve vajinal kanama olması normaldir.

• Cerrahi kürtaj sonrası: İşlemden sonra birkaç saat dinlenmek gerekir. Hafif kramplar ve adet kanamasına benzer kanama genellikle birkaç gün sürer. Kanama miktarı, bir adet dönemi kanamasına yakın veya biraz daha az olabilir. Bazı kadınlar sadece lekelenme tarzı hafif kanamalar yaşarken, bazıları birkaç gün normal adet kanaması kadar kanama görebilir. Genellikle 1 hafta içinde kanama azalır ve kesilir, ancak bazı durumlarda aralıklı lekelenme tarzı kanamalar 10-14 güne kadar uzayabilir.
• İlaçla kürtaj (medikal) sonrası: İkinci ilacın alınmasıyla başlayan yoğun kanama, gebelik ürününün atılmasıyla birlikte birkaç saat içinde en yoğun halini alır. Sonrasında kanama yavaş yavaş azalır fakat toplamda bir hafta veya biraz daha uzun süre hafif kanama/lekelenme olabilir. İlaçla düşük yapan kadınlar, işlemden sonraki ilk 1-2 gün evde dinlenmeyi planlamalıdır, çünkü bu süre zarfında kramplar ve kanama en belirgin seviyede olacaktır.

Ağrı ve kramplar için doktorun önerdiği ağrı kesiciler kullanılabilir. Genellikle ibuprofen veya parasetamol gibi ilaçlar kramp ağrılarını gidermede yeterli olur. Ağrılar, rahmin küçülmesine ve kasılmasına bağlıdır; birkaç gün içinde belirgin şekilde azalır. Özellikle medikal kürtaj sonrası, rahim gebelik dokusunu atarken ilk gün daha şiddetli kramplar normaldir; doku atıldıktan sonra ağrı hafifler.

Günlük Hayata Dönüş: Birçok kadın kürtajdan sonraki 1-2 gün içinde günlük hafif aktivitelerine dönebilir. Cerrahi kürtaj genel anestezi ile yapılmışsa, anestezinin etkileri aynı gün içinde geçse de tam ayılmak ve enerjinizi toplamak için o günü dinlenerek geçirmek en iyisidir. Eğer işlem lokal anestezi ile yapıldıysa, birkaç saat dinlendikten sonra evde istirahat ederek ertesi gün hafif tempoda işlerinize devam edebilirsiniz. Ağır egzersiz veya fiziksel efor gerektiren aktivitelerden ise en az birkaç gün kaçınmak önerilir.

Hijyen ve enfeksiyondan korunma: Kürtaj sonrası dönemde enfeksiyon riskini azaltmak için bazı önlemlere dikkat etmek çok önemlidir. Doktorunuz genellikle geniş spektrumlu bir antibiyotik reçete edebilir, bunu düzenli kullanın. Bunun yanı sıra:

• Vajinal kanama bitene kadar cinsel ilişkiye girmemek gerekir. Özellikle ilk 2 hafta ilişki yasağı konulur. Rahim ağzı kürtaj sonrası bir süre açık olabileceği için enfeksiyon riski yüksektir; bu nedenle sabırlı olmak önemlidir.
• Vajina içerisine tampon, vajinal duş gibi herhangi bir şey uygulamayın. Kanama döneminde ped kullanın, tampon kullanımı enfeksiyon riskini artırabilir.
• Kürtaj sonrası ilk birkaç gün küvette banyo yapmayın, havuza/denize girmeyin. Ilık suyla duş almak hijyen açısından daha iyidir.
• Kişisel temizliğe özen gösterin, tuvalet sonrası temizliği önden arkaya doğru yaparak dışardan gelebilecek mikropların vajinaya ulaşmasını engelleyin.

Tıbbi Kontrol ve Takip: Kürtajdan yaklaşık 2 hafta sonra doktor kontrolü önerilir. Bu kontrolde ultrasonla rahmin tamamen temizlenip temizlenmediği, herhangi bir komplikasyon gelişip gelişmediği değerlendirilir. Eğer beklenmeyen derecede şiddetli karın ağrısı, çok yoğun kanama (örneğin saatte bir büyük peti tamamen dolduracak kadar) veya kötü kokulu akıntı, ateş gibi enfeksiyon belirtileri olursa, planlanan kontrol gününü beklemeden derhal doktora başvurmalısınız. Bu belirtiler komplikasyona işaret edebilir ve erken müdahale önemlidir.

Adet Döngüsü: Kürtaj sonrası vücudun hormonal dengesi yeniden düzenlenmeye başlar. Genellikle kürtajı takip eden 4-6 hafta sonra ilk adet kanaması görülür. Bazı kadınlarda adet biraz daha erken veya geç gelebilir; vücudun toparlanma süreci kişisel farklılıklar gösterebilir. İlk adet, kürtajdan kaynaklı rahim içi değişiklikler nedeniyle alışkın olduğunuzdan biraz farklı seyredebilir (daha yoğun veya daha hafif kanama gibi), ancak ikinci adetle birlikte genelde döngü normale döner. Eğer kürtajdan 6 hafta geçmesine rağmen hiç adet görmediyseniz, tedbiren bir gebelik testi yapmanız ve doktorunuzla görüşmeniz önerilir.

Duygusal İyileşme: İyileşme süreci sadece bedensel değil, ruhsal yönüyle de ele alınmalıdır. Kürtaj sonrası birçok kadın duygusal açıdan rahatlamış hissederken, bazıları da üzüntü, suçluluk veya karmaşık duygular yaşayabilir. Bu tamamen normaldir ve her kadının deneyimi farklıdır. Hormon düzeylerindeki değişim de duygudurum dalgalanmalarına katkıda bulunabilir. Etrafınızda güvenebileceğiniz insanların desteğini almak, duygularınızı paylaşmak iyi gelebilir. Eğer yoğun bir üzüntü, depresif hisler veya pişmanlık duygusu yaşıyorsanız, bir psikolog veya danışmandan profesyonel destek almakta çekinmeyin. Unutmayın, ruhsal iyilik hali de en az fiziksel sağlık kadar önemlidir.

Kürtajın riskleri var mı?

Tıbbi olarak uygun koşullarda yapıldığında kürtaj genel olarak güvenli bir işlemdir. Özellikle yasal çerçevede, uzman doktorlarca gerçekleştirilen güvenli kürtaj, komplikasyon oranı oldukça düşük olan bir tıbbi müdahaledir. Ancak her cerrahi veya tıbbi işlemde olduğu gibi kürtajın da bazı potansiyel riskleri ve komplikasyonları olabilir:

• Enfeksiyon: Kürtaj sonrası rahim veya rahim ağzı enfeksiyonu gelişme riski düşüktür, ancak mümkündür. Steril olmayan koşullarda yapılan kürtajlarda veya işlem sonrası bakım talimatlarına uyulmadığında enfeksiyon riski artar. Enfeksiyon belirtileri genellikle yüksek ateş, şiddetli kasık ağrısı ve kötü kokulu akıntıdır. Böyle bir durumda derhal doktora başvurmak ve antibiyotik tedavisi almak gerekir. Uygun antibiyotik kullanımı ve hijyen kurallarına dikkat ederek bu risk en aza indirilebilir.
• Tam boşalmama (incomplete abortion): Özellikle medikal kürtajda, bazen rahim içinde gebelik dokusunun küçük bir parçası kalabilir. Bu parça kaldığında kanama uzun sürebilir veya enfeksiyona yol açabilir. Böyle bir durumda doktor, rahimde kalan dokuyu temizlemek için bir müdahale (vakum kürtaj ile aspirasyon) yapabilir. Cerrahi kürtajda deneyimli hekimler rahmi kontrol ederek genellikle tam temizliği sağlar, ancak nadiren küçük doku parçaları kalabilir ve ikinci bir işlem gerekebilir.
• Aşırı kanama: Kürtaj sonrası kanama genellikle bir adet dönemi kanaması kadardır veya biraz daha azdır. Çok nadiren, özellikle ileri gebelik haftalarında yapılan kürtajlarda veya rahim kasılmasının yeterli olmadığı durumlarda, aşırı kanama meydana gelebilir. Aşırı kanama, pıhtılarla birlikte çok hızlı biçimde pet dolması şeklinde anlaşılır. Bu durumda hemen tıbbi müdahale gerekebilir. Gerekli olduğunda rahim kasıcı ilaçlar verilir, nadiren de olsa kan transfüzyonu gündeme gelebilir. Neyse ki, erken dönem vakum kürtajlarda ciddi kanama komplikasyonu son derece enderdir.
• Rahim yaralanması: Vakumlu kürtajda kullanılan kanül ve diğer aletler çok dikkatli kullanılır, ancak çok seyrek olarak rahim duvarında zedelenme veya delinme (uterin perforasyon) riski vardır. Bu risk özellikle gebelik haftası ilerledikçe veya rahim yapısı alışılmadık bir şekle sahipse biraz artar. Eğer rahimde perforasyon olursa, bazen kendiliğinden iyileşir ancak ciddi ise ameliyat gerekebilir. Bu komplikasyon da deneyimli ellerde oldukça nadir görülür.
• Rahim ağzı hasarı: Kürtaj sırasında rahim ağzının genişletilmesi gerekir. Nadiren rahim ağzında yırtık veya zedelenme olabilir. Doktor bunu fark ederse genellikle onarır ve ciddi bir sorun kalmaz. Bu durum da düşük olasılıklıdır.
• Anesteziye bağlı riskler: Eğer genel anestezi uygulanmışsa, anesteziye bağlı reaksiyonlar, allerjiler veya solunum problemleri gibi riskler her ameliyatta olduğu kadar kürtajda da mevcuttur. Ancak anestezi uzmanı kontrolünde risk minimize edilir. Lokal anestezide bu riskler büyük ölçüde ortadan kalkar.

Kürtaj işlemi dünya genelinde, doğru uygulandığında en güvenli tıbbi prosedürlerden biri olarak kabul edilir. İstatistiksel olarak, erken dönemde yapılan yasal bir kürtaj, doğum yapmaktan çok daha düşük risk taşır. Önemli olan, kürtajın ehil ellerde ve uygun merkezlerde yapılması, sonrasında da doktor tavsiyelerine uyulmasıdır. Riskleri en aza indirmek için merdiven altı uygulamalardan kesinlikle kaçınılmalı, her zaman uzman bir hekime başvurulmalıdır.

Kürtaj sonrası hamile kalma şansı etkilenir mi?

Birçok kadın için önemli bir endişe, kürtajın ileride çocuk sahibi olma şansına zarar verip vermeyeceğidir. Tek bir kürtaj geçirmek, çoğu durumda kadının gelecekteki hamile kalma şansını etkilemez. Hem medikal kürtaj hem de cerrahi kürtaj, doğru şekilde uygulandığında kalıcı bir kısırlığa yol açmaz. Kadınlar kürtaj sonrası yine gebe kalabilir ve sağlıklı doğumlar yapabilir.

Konuyu biraz daha detaylandırırsak:

• Rahime kalıcı hasar ihtimali düşüktür: Vakumlu kürtaj yönteminde rahim içi sadece emilerek temizlendiği için, deneyimli bir doktor tarafından yapıldığında rahim duvarına kalıcı bir zarar verilmez. Eski yöntemlerdeki gibi keskin küretlerle kazıma minimal yapıldığı veya hiç yapılmadığı için Asherman sendromu denilen rahim içi yapışıklık oluşması riski çok düşüktür. Sadece tekrar tekrar yapılan kürtajlar (çoklu işlemler) veya komplikasyonlu işlemler sonrasında rahim içinde yapışıklık gelişme olasılığı artar. Bu yapışıklıklar da günümüzde histeroskopik cerrahi ile büyük oranda düzeltilebilmektedir.
• Enfeksiyon önlenmelidir: Kürtaj sonrası ağır bir enfeksiyon geçirip tedavisi gecikirse, bu enfeksiyon üreme organlarına (rahim, tüpler, yumurtalıklar) zarar verebilir. Örneğin tedavi edilmemiş bir pelvis enfeksiyonu tüplerde tıkanıklık yapabilir. Ancak koruyucu antibiyotik kullanımı ve hijyen sayesinde enfeksiyon gelişmesi nadirdir. Gelişse bile erken tedavi ile kalıcı hasar bırakmadan atlatmak mümkündür. Bu nedenle, enfeksiyon belirtileri ortaya çıkarsa vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmanız önemlidir.
• Sonraki gebeliklere etkisi: Bilimsel araştırmalara göre, tek başına bir kürtaj öyküsü genellikle sonraki gebeliklerde düşük yapma, dış gebelik veya erken doğum gibi sorunlara neden olmaz. Bazı çalışmalarda, cerrahi kürtaj geçirmiş kadınlarda sonraki hamilelikte çok hafif bir erken doğum risk artışı olabileceği öne sürülmüşse de, diğer birçok çalışma böyle bir etkinin olmadığı sonucuna varmıştır. Genel kanı, düzgün yapılan bir kürtajın doğurganlık üzerine anlamlı bir olumsuz etkisi olmadığı yönündedir.
• Hemen gebelik ihtimali: Kürtajdan sonra vücudunuz hızla normal üreme döngüsüne dönebilir. Aslında, kürtajdan sonraki ilk haftalarda bile tekrar hamile kalmak mümkündür, çünkü yumurtlama adet görmeden önce gerçekleşebilir. Bu nedenle, eğer kürtajdan sonra yeniden hamile kalmak istemiyorsanız, doktorunuzla uygun bir doğum kontrol yöntemi hakkında konuşmalısınız. Hatta çoğu doktor, kürtaj işleminin hemen ardından doğum kontrol hapı, spiral (RİA) veya implant gibi korunma yöntemlerine başlamayı önermektedir. Böylece istenmeyen yeni bir gebelik riski önlenir.

Özetle, kürtajın tek başına ileride anne olma şansınızı kaybettirmeyeceğini söyleyebiliriz. Elbette ki, gebelik sonlandırma kararı duygusal ve fiziksel olarak önemli bir deneyimdir, bu nedenle mümkünse istenmeyen gebelikleri önlemek için etkin bir korunma yöntemi kullanmak en iyisidir. Ancak bir kez kürtaj olmanız, bir daha hamile kalamayacağınız anlamına gelmez; doğru bakım ve kontrollerle gelecekte sağlıklı gebelikler yaşayabilirsiniz.

Kürtaj ağrılı bir işlem midir?

Kürtajın ağrılı olup olmadığı, kullanılan yönteme ve kişinin ağrı eşiğine bağlı olarak değişebilir, ancak genel olarak kürtaj dayanılabilir düzeyde bir rahatsızlık ile gerçekleşen bir işlemdir. Hem medikal hem cerrahi kürtaj için ağrı konusu ayrı ayrı ele alınabilir:

• Medikal kürtajda ağrı: İlaçla düşük sürecinde, özellikle misoprostol ilacı alındıktan sonra, rahim kasılmaları nedeniyle kramp şeklinde ağrılar olur. Bu ağrılar adet sancısından daha güçlü hissedilebilir, zira rahim gebelik materyalini atmak için yoğun biçimde kasılır. Birkaç saat sürebilen bu kramp ve sancılar en yoğun olarak düşük gerçekleşirken hissedilir. Ağrı düzeyi her kadında farklıdır; bazıları bunu çok şiddetli adet ağrısı gibi tariflerken, bazıları orta dereceli kramplarla süreci atlatır. Doktorlar genellikle medikal kürtaj öncesi veya sürecinde ağrı kesici ilaçlar kullanılmasını önerir. İbuprofen gibi ilaçlar rahim kasılmasına bağlı ağrıyı azaltmada etkilidir. Ayrıca sıcak uygulama (karın bölgesine sıcak su torbası koymak gibi) da rahatlama sağlayabilir. Kısacası, ilaçla kürtajda ağrı olabilir ama bu ağrı yönetilebilir düzeydedir ve geçicidir.
• Cerrahi kürtajda ağrı: Cerrahi yöntemle kürtaj yapılırken işlem esnasında genellikle ağrı hissedilmemesi veya minimum hissedilmesi hedeflenir. Bunun için çoğu vakada lokal anestezi uygulanır. Lokal anesteziyle, rahim ağzı çevresi uyuşturulur ve hasta işlem sırasında keskin bir ağrı duymaz, sadece baskı veya dokunma hissedebilir. Bazı durumlarda hafif sedasyon verildiği için hasta yarı uyur halde olur ve işlem anını hatırlamaz bile. Eğer genel anestezi tercih edilmişse, hasta tamamen uyutulduğundan hiçbir ağrı hissetmez ve uyandığında işlem bitmiştir. İşlem sonrası, anestezinin etkisi geçince hafif kramplar olabilir. Bu kramplar, adet sancısına benzer ya da biraz daha hafif olabilir ve rahmin toparlanma sürecinden kaynaklanır. Ağrı kesicilerle bu kramplar kolaylıkla giderilir ve genellikle bir iki gün içinde kaybolur.

Özetle, kürtaj işlemi uygun anestezi teknikleriyle çok ağrılı bir deneyim olmak zorunda değildir. Birçok kadın cerrahi kürtajın beklediğinden daha konforlu geçtiğini belirtmektedir. Medikal kürtajda da sancılar olsa bile bunlar geçicidir ve ilaçlarla hafifletilebilir. Doktorunuz, ağrı konusunda endişelerinizi anlayışla karşılayacak ve sizi rahatlatmak için gerekli önlemleri alacaktır. Eğer ağrı konusunda özel bir hassasiyetiniz varsa (örn. adet sancılarınız normalde de çok şiddetliyse veya ağrı eşiğiniz düşükse), bunu doktorla paylaşarak ağrı yönetimi için plan yapabilirsiniz.

Psikolojik etkileri nelerdir?

Kürtajın psikolojik etkileri kişiden kişiye değişebilir ve bu deneyim, her kadın için farklı duygular anlamına gelebilir. Kürtaj sonrası en yaygın his, rahatlama duygusudur. İstenmeyen bir gebelik yükünden kurtulmuş olmanın getirdiği bir ferahlama hissi birçok kadının belirttiği ilk duygudur. Özellikle zor bir kararı uygulamış olmanın stresi geride kaldığında, kadınlar geleceğe devam edebilme konusunda rahatlarlar.

Bununla birlikte, bazı kadınlar kürtaj sonrasında üzüntü, suçluluk, pişmanlık veya hüzün gibi duygular yaşayabilir. Bu duyguların yoğunluğu, kadının olay öncesi psikolojik durumu, gebeliğe bakışı, çevresel desteği ve inançları gibi pek çok faktöre bağlıdır. Örneğin, kararı almakta çok zorlanmış veya çevresinden baskı görmüş bir kişi, işlem sonrası vicdan azabı veya keder yaşayabilir. Ya da gebelik isteyen fakat tıbbi zorunlulukla kürtaj yaptırmak zorunda kalan bir anne adayı için bu süreç oldukça yıpratıcı olabilir.

Bilimsel araştırmalar, tekil ve isteğe bağlı bir kürtajın, uzun vadede ciddi psikolojik sorunlara yol açmadığını göstermektedir. Yani kürtaj geçiren kadınların büyük çoğunluğunda kalıcı depresyon, anksiyete bozukluğu veya travma sonrası stres bozukluğu gibi durumlar gelişmez. Hatta, istenmeyen bir gebeliği zorla sürdürmenin kadında yaratacağı psikolojik stresin, kürtajın getirdiği stresten çok daha fazla olabileceği vurgulanmaktadır. Ancak bu genel sonuçlar, bireysel farklılıkları yok saymaz: Her kadın kendi hikâyesini yaşar.

Kürtaj sonrası dönemde duygusal destek almak çok önemli olabilir. Yakın arkadaşlar, aile üyeleri veya partnerinizle konuşmak, hislerinizi paylaşmak rahatlatıcı gelebilir. Eğer çevrenizde konuşabileceğiniz kimse yoksa veya tarafsız birine ihtiyaç duyuyorsanız, bir psikolog veya danışmanla görüşmekten çekinmeyin. Birçok ülkede ve merkezde, kürtaj sonrası ücretsiz danışmanlık hizmetleri sunulmaktadır. Bu profesyonel destek, duygularınızı işlemenize ve normal hayatınıza dönerken size yardımcı olabilir.

Unutmayın ki, hissettiğiniz duygular ne olursa olsun, yalnız değilsiniz. Dünyada pek çok kadın benzer deneyimlerden geçiyor ve benzer duyguları yaşıyor. Eğer kürtaj sonrası kendinizi çok kötü hissediyorsanız, uyku düzeniniz bozulduysa, yoğun suçluluk veya üzüntü hali içindeyseniz bu durumun geçici olduğunu bilin ve yardım almaya açık olun. Zamanla, bedeniniz gibi ruhunuz da iyileşecek ve aldığınız kararla barışık bir şekilde hayatınıza devam edebileceksiniz.

Sık Sorulan Sorular

Kürtaj kaçıncı haftaya kadar yapılabilir?

Türkiye’de isteğe bağlı (kişinin talebiyle) kürtaj yasal olarak gebeliğin 10. haftasına kadar yapılabilir. Bu süre, son adet tarihinize göre hesaplanan gebelik haftasıdır. 10 haftayı aşan gebeliklerde, kanunen kendi isteğinizle kürtaj yaptıramazsınız. Ancak sağlık açısından zorunlu haller varsa veya bebekte ciddi anomaliler saptanmışsa, doktor raporlarıyla daha ileri haftalarda gebelik sonlandırılabilir. Ayrıca tecavüz vakalarında yasal süreçle birlikte 20. haftaya kadar kürtaj izni verilebilmektedir. Özetle, normal şartlarda sınır 10 hafta iken, özel durumlarda istisnalar mevcuttur. Her durumda, kürtaj kararı ve uygulaması için bir kadın doğum uzmanına danışmak en doğrusudur.

Kürtaj işlemi ne kadar sürer?

Cerrahi kürtaj işleminin kendisi genellikle 5-10 dakika gibi kısa bir sürede tamamlanır. Vakum aspirasyonu yöntemiyle yapılan kürtajlar oldukça pratiktir. Ancak hazırlık aşaması ve sonrası ile birlikte klinikte geçireceğiniz toplam süre daha uzun olacaktır. Önce muayene, ultrason ve anestezi hazırlığı yapılır; bunlar yaklaşık 15-30 dakika alabilir. İşlem sonrası da anestezinin etkisinin geçmesi ve dinlenme için bir süre (genellikle yarım saat ila bir saat) klinikte kalırsınız. Bütün süreç aynı gün içinde biter ve genelde birkaç saat içerisinde evinize dönebilirsiniz. İlaçla kürtajda ise süreç birkaç gün içinde tamamlanır: İlaçların alınması, düşüğün gerçekleşmesi birkaç günü bulabilir ve kanama bu süre zarfında devam edebilir.

Kürtaj sonrası adet ne zaman başlar?

Kürtaj sonrasında vücudunuzun hormon dengesi gebelik öncesi haline dönmeye başlar. Genellikle kürtajdan sonra 4-6 hafta içinde ilk adet kanamanız beklenir. Bazı kadınlar 4. haftada adet görürken, bazılarında 6 veya nadiren 7 hafta kadar sürebilir. İlk adetiniz her zamanki döngünüze göre biraz farklı olabilir; örneğin biraz daha yoğun veya daha uzun sürebilir. Bu, rahmin gebelik sonrası kendini yenilemesinden kaynaklanan geçici bir durumdur. İkinci adet döneminden itibaren çoğu kadında döngü tamamen normale döner. Eğer kürtajdan 6 hafta geçtiği halde adet görmediyseniz, bir gebelik testi yapmanız ve doktorunuza danışmanız iyi olur (nadir de olsa, korunmasız ilişki olduysa yeni bir gebelik oluşmuş olabilir veya stres gibi faktörler adet gecikmesine neden olmuş olabilir).

Kürtaj sonrası ne kadar kanama olur?

Kürtajdan sonra bir miktar vajinal kanama normaldir ve beklenen bir durumdur. Kanamanın miktarı ve süresi, kişiye ve uygulanan yönteme göre değişebilir:

• Cerrahi kürtaj sonrasında: Kanama genellikle adet kanamasına benzer miktarda olur ve birkaç gün sürer. İlk 1-2 gün biraz daha belirgin olup sonra azalması beklenir. Yaklaşık 1 hafta içinde çoğu kadında kanama tamamen kesilir veya sadece hafif lekelenme şeklinde devam eder. Bazı kadınlar neredeyse hiç kanama yaşamazken, bazıları adet kadar veya biraz daha fazla kanamaya sahip olabilir.
• Medikal kürtaj sonrasında: İlaçla düşükte kanama, gebelik ürününün atıldığı esnada daha yoğundur. Birkaç saat yoğun kanama ve pıhtı gelebilir. Düşük tamamlandıktan sonra kanama miktarı azalır ancak toplamda 1-2 hafta aralıklı kanamalar sürebilir. Hatta bazı kadınlar, bir sonraki adet dönemine kadar hafif lekelenmelerin devam ettiğini belirtir ki bu da normal kabul edilir.

Her iki durumda da, aşırı kanamaya dikkat etmek önemlidir. Aşırı kanama, bir saatte bir büyük boy pedi tamamen dolduracak kadar yoğun ve durmayan kanama olarak tanımlanır. Böyle bir durumda vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Normal seyirdeki kanamalarda ise vücudunuzun iyileşme sürecinin bir parçası olarak bunu yaşadığınızı unutmayın ve temiz pede geçerek takibini yapın. Kanama azalarak devam ediyorsa genellikle endişe edilecek bir durum yoktur.

Kürtaj sonrası cinsel ilişki için ne kadar beklemeli?

Kürtajdan sonra vücudunuzun toparlanması ve enfeksiyon riskinin azalması için bir süre cinsel perhiz önerilir. Genel kural olarak, yaklaşık 2 hafta cinsel ilişkiye ara verilmesi tavsiye edilir. Bunun birkaç nedeni vardır:

• Rahim ağzı kürtajın hemen ardından hafif aralık kalmış olabilir, bu da bakterilerin rahim içine ulaşmasını kolaylaştırır. İlişki sırasında bakteriler içeri taşınabilir ve enfeksiyon gelişebilir.
• Rahim içi henüz tam iyileşmemiştir; ilişkiyle mekanik travma veya tahriş istemeyiz.
• Kanama devam ederken cinsel ilişki hem hijyenik değildir hem de enfeksiyon riskini artırır.

İki haftalık süre genel bir öneridir; bazı doktorlar kanama tamamen bitene kadar bekleyin diyebilir ki bu da genellikle en fazla 2 haftalık bir süredir. Bu süre sonunda kendinizi hazır hissediyorsanız ve doktor kontrolünüzde bir sorun çıkmamışsa cinsel hayata dönebilirsiniz. İlk ilişkide hala çok hafif bir lekelenme olursa endişe etmeyin, rahim iyileşme sürecini yeni tamamladığından olabilir. Ancak ağrı veya rahatsızlık hissederseniz biraz daha bekleyip doktorunuza danışmanız iyi olur. Ayrıca tekrar hamile kalmak istemiyorsanız, ilişkiye yeniden başlamadan önce etkili bir doğum kontrol yöntemi kullanmaya başladığınızdan emin olun.

2025 Kürtaj (vakum aspirasyon) fiyatı aralıkları